СяБар Форумчанин
Зарегистрирован: 15.03.2013 Сообщения: 659
Группы: Нет
|
Добавлено: Пт Май 01, 2020 16:18 Заголовок сообщения: Што маглі б расказаць гомельскія валуны |
|
|
Здавалася б, якая розніца: камень з Гомеля ці з суседняга Магілёва або Менска?
А каласальная!
Патухлыя вулканы спяць на глыбіні чатырыста метраў каля Брагіна. А валуны, што ляжаць каля дамоў у Сеўруках ці Хальчы? Яны ў шмат разоў старэйшыя за звычайныя беларускія камяні. А чаму?
Больш за трыста тысяч гадоў назад у Скандынавіі пачаў нарастаць лёд. Ледавік таўшчынёю пару кіламетраў папоўз на поўдзень. Рухаўся ён павольна, некалькі метраў за дзень, але крышыў горы на сваім шляху. Адшліфаваныя абломкі скандынаўскіх скал цяпер мірна ляжаць сярод кветак.
Дык а чым гомельскія валуны адрозніваюцца ад іншых беларускіх камянёў? Усе ж яны госці са Скандынавіі. Так, але два апошнія ледавікі не дапаўзлі да нашага краю.
Гомельскія валуны нашмат старэйшыя. І таму вельмі рэдкія. Бо звычайна пахаваныя на глыбіні дзясяткаў метраў. Бо да нас за апошнія 250 тысяч гадоў даходзіла ўжо толькі талая вада. Яна і накрыла гомельскія валуны пяском.
А цяпер што, яны самі выпаўзаюць з-пад зямлі? Бывае і так, калі Сож падмывае пагоркі. Але звычайна іх павыцягвалі людзі пад час грабарскіх работ. Капалі калодзеж, збіраліся талакою і выцягвалі, каб не замінаў. Шмат велізарных валуноў выцягнулі, калі капалі гомельскі порт. Там жа раней была суша, дарога з Валатаўской вуліцы ў вёску Валатава. Яшчэ ў светлыя дзевяностыя гады наўзбоч порта ляжалі велізарныя валуны. Не такія, як на Віцебшчыне (памерам з вясковы дом), але таксама шматтонныя.
Вядома, пасля будаўніцтва чыгунак, мостаў і дарог каменне ў Гомелі збольшага прывазное. Але цікава бывае ўбачыць ля ракі ці ў вёсцы тутэйшага сведку мінулых эпох. |
|